گروه استان ها-قدس آنلاین-مهدی توحیدی:سیلاب فروردین ماه سال جاری به دنبال بیش از یک دهه پدیده خشکسالی در چهارمحال و بختیاری به عنوان سرچشمه ۲ رودخانه بزرگ کارون و زاینده رود، موجب غافلگیری و شگفتی همگان در برابر این پدیده غالب شد.

در سیلاب اخیر فارغ از طبیعی یا غیرطبیعی و یا نامیدن آن به عنوان یکی از بلایای طبیعی دنیا، نباید از دخالت انسانی در طبیعت و ساخت و سازها در مسیل ها به دلیل کمبود بارش ها طی دهه های اخیر غفلت کرد، چه بسا ساخت سدها و مسیرهای غیرکارشناسی، قطع بی رویه درختان و تخریب منابع طبیعی با چرای دام ها و غفلت از ایجاد سیل بندها طی دهه های اخیر از جمله عوامل بروز سیلاب اخیر بوده است.

به عقیده کارشناسان  میزان بارش ها در موج اول و دوم بارش ها در منطقه کوهرنگ بیش از ۳۰۰ میلیمتر بود که به اندازه یک فصل بارشی بود. به همین دلیل یکی از مهم ترین علل وقوع سیلاب فروردین در چهارمحال و بختیاری بارش بالای ۲۰۰ میلیمتری موج دوم بارش ها در این استان و نوع کوهستانی بودن و توپوگرافی منطقه ذکر شده است که شیب بالای ۲۰ درصد در مناطق مختلف این استان و بارش های بالای ۱۰۰میلیمتری در بروز سیلاب و هدایت آنها به مناطق پایین دست از جمله خوزستان نیز از عوامل بروز سیلاب در این استان است؛با این حال و با وجود سیلاب ها وبارندگی های اخیر اما به دلیل برداشت های بی رویه از منابع زیرزمینی واز بین رفتن پوشش گیاهی و جنگلی این استان همچنان با پدیده خشکسالی در برخی از مناطق دست وپنجه نرم می کند.

شرایط بحرانی ۱۱دشت در استان

رئیس اداره آموزش و ترویج منابع طبیعی و آبخیزداری چهارمحال و بختیاری در گفت وگو با خبرنگار قدس آنلاین با اشاره به اینکه بارندگی در استان چهار محال وبختیاری سه برابر میانگین کشوری یعنی چیزی در حدود میانگین جهانی ،به عنوان یکی از مزیت های چهار محال وبختیاری به شمار می رود، اظهار داشت:اما در مقابل این مزیت یک شکنندگی وجود دارد و آن اینکه این استان یک استان کاملاً کوهستانی است، یعنی بیش از ۸۰درصد این استان کوهستانی با شیب بالای ۶۰درصد است، که این پر شیب بودن در مقابل نفوذ آب در سفره های زیر زمینی شکننده است واین امر منابع آب زیرزمینی را به مخاطره می اندازد و این بارش ها به سرعت از دسترس خارج می شود.

هومان خاکپور با بیان اینکه دشت‌های کشاورزی استان دچار بحران شده است؛ اضافه کرد: با اجرای طرح های آبخیزداری و آبخوان داری می‌توان به احیای این دشت ها کمک کرد.

وی با بیان اینکه چهارمحال وبختیاری با توجه به رویکرد های نادرستی که در گذشته و تاکنون وجود داشته بیش از ۸۰درصد از آب مصرفی خود را از سفره های زیر زمینی برداشت می کند،اظهار داشت: تمامی ۱۱دشتی که در چهارمحال وبختیاری داریم همه با افت شدید آب سفره های زیر زمینی مواجه هستند و هر ۱۱دشت در شرایط بحرانی و ۴دشت در شرایط ممنوعه بحرانی از نظر آب های زیر زمینی قرار دارند.

وی با بیان اینکه به دلیل شرایط توپوگرافی و اراضی شیب دار در چهارمحال و بختیاری مهمترین راهکار نگه داشت آب در این استان آبخیزداری و آبخوان داری است،اظهار کرد:آبخیزداری و آبخوان داری یکی از برنامه‌های مدیریت خشکسالی و یک راه برون رفت از چالش آب است که با اجرای این طرح ها می توان ۵۰ درصد از نزولات آسمانی را در زمین نفوذ داد و ذخیره کرد.

ایجاد سازه های کوچک؛راهکاراورژانسی

کارشناس منابع طبیعی و آبخیزداری اداره کل منابع طبیعی استان چهار محال وبختیاری  تصریح کرد: به رغم اینکه این استان تأمین کننده جریان های آبی روخانه های زاینده رود و کارون است، اما به لحاظ شرایط توپوگرافی این استان از لحاظ آب های زیرزمینی در شرایط حساس وبحرانی قرار دارد.

خاکپور بااشاره به اینکه با وجود بارندگی های اخیر برخی از روستا ها با خشکسالی مواجه هستند وتأمین آب شرب روستاها از طریق چشمه ها وقنات ها انجام می شود،عنوان کرد: در حال حاضر کاهش پوشش گیاهی باعث شده که سطح سفره های زیر زمینی کاهش پیدا کند و با بحران آب مواجه باشیم.

وی گفت :واقعیت این است که در استان هایی مثل چهارمحال وبختیاری مدیریت آب باید به سمت افزایش نفوذ آب سفره های زیرزمینی باشد که این افزایش پایدارترین راهکارش حفظ و توسعه پوشش گیاهی است.

وی با تأکید بر اینکه یکی از راه های اورژانسی برای حل مشکل آب در این استان رفتن به سمت فعالیت های آبخیزداری با ایجاد سازه های کوچک آبخیزداری است،افزود:ما باید بتوانیم از حرکت سریع خروج آب جلوگیری کنیم و زمان بیشتری برای نفوذ پذیری آب در سفره های زیرزمینی ایجاد کنیم هرچند این امر یک درمان موقتی است نه دائمی .

وی ادامه داد:درمان دائمی افزایش پوشش گیاهی وجنگلی  منطقه به حالت طبیعی است؛ یعنی بهترین فعالیت آبخیزداری ایجاد و تقویت پوشش گیاهی البته با همکاری مردم است.

وی با اشاره به اینکه یکی شرایط همکاری مردم تأمین معیشت آن هاست، افزود:در حال حاضر آن قدر مردم جنگل نشین این منطقه تحت فشار های معیشتی هستند که برای تأمین نیازهای اولیه خود و خانواده شان ناچار به قطع کردن جنگل ها وتبدیل آن به زغال و فروش آن است که البته در این بین سوء استفاده هایی هم صورت می گیرد.

کمک ۴۰میلیارد تومانی رهبری

وی تغییر الگوی کشت را یکی دیگر از برنامه های مدیریت خشکسالی بیان کرد و افزود: ایجاد مشاغل سازگار با منطقه می تواند برای تأمین معیشت مردم در منطقه راهگشا باشد؛ به عنوان مثال ظرفیت تنوع گیاهان و کشت گیاهان دارویی وخوراکی یکی از ظرفیت های معیشتی برای مردم منطقه است  که نیاز به آموزش ، حمایت تسهیلاتی و آگاهی بخشی به مردم دارد.

وی با اشاره به اینکه در حال حاضر تمامی آبخوان های چهار محال و بختیاری با وجود بارندگی های خوب اخیر در سال ۹۷و اوایل ۹۸ با کسری آب مواجه هستند،اظهارداشت:منابع زیر زمینی چهار محال در حدود ۷۰۰میلیون متر مکعب با کسری مواجه است.

وی با بیان اینکه سیلاب در همه جای دنیا به صورت طبیعی یک نعمت است،عنوان کرد: مدیریت عقلانی در حال حاضردر این است که به جای سد سازی به سمت ایجاد و افزایش پوشش گیاهی وایجاد شرایط طبیعی در مناطق بالادست حرکت کنیم.

وی در خصوص کمک های دولتی در بحث آبخوان داری چهار محال با اشاره به اینکه مجموعه کمک های دولت ها تا سال ۹۷به نسبت کاری که باید انجام می شد،هیچ بوده است،گفت: با این حال در سال ۹۸ با دستور مقام معظم رهبری برای بحث های آبخیزداری در کشور ۷۰۰میلیارد تومان و امسال ۱۵۰۰میلیارد تومان در نظر گرفته شد که در این بین سهم استان چهار محال وبختیاری سال گذشته ۲۰میلیارد تومان وامسال ۴۰میلیارد تومان بوده است که این یک اتفاق بزرگ در کل کشور بود.